Na ten dzień w roku czekają niemal wszyscy miłośnicy słodkości. A mowa tutaj o Tłustym czwartku, podczas którego zajadamy pączki, faworki i inne słodkie wypieki. Skąd wzięła się taka tradycja? Jaka jest historia tłustego czwartku? I czy dzień ten obchodzony jest tylko w Polsce? Odpowiadamy!
Tłusty czwartek 2024 – kiedy wypada?
Tłusty Czwartek to święto ruchome, a jego data zależna jest od tego, kiedy w danym roku obchodzimy Święta Wielkanocne. Wypada w ostatni czwartek przed Wielkim Postem i jednocześnie rozpoczyna ostatni tydzień karnawału. Tłusty czwartek w 2024 roku świętujemy 8 lutego.
Historia tłustego czwartku
Skąd wziął się tłusty czwartek? Historia tego święta sięga czasów starożytnych, kiedy to świętowano koniec zimy i początek wiosny, jedząc tłuste potrawy. Zwyczaj jedzenia pączków pojawił się w Polsce w XVII wieku, jednak na początku wcale nie były one słodkie. Jadano wtedy chlebowe ciasto nadziewane słoniną i smażone na smalcu. Najczęściej podawano je w towarzystwie tłustego mięsa. Z czasem do wypieków zaczęto dodawać drożdże, dzięki czemu ciasto było bardziej puszyste.
W Polsce tłusty czwartek rozpoczyna ostatni tydzień karnawału, po którym następował 40-dniowy post. Dawniej zarówno w miastach, jak i na wsiach był to najhuczniejszy i najweselszy okres w roku, podczas którego obficie jedzono i pito. Na stołach nie mogło zabraknąć smażonych na tłuszczu racuchów, pampuchów, faworków czy nadziewanych pączków. Jedną z tradycji było ukrywanie w okrągłych pączkach migdałów, których znalezienie oznaczało szczęście i pomyślność.
Jak świętuje się tłusty czwartek w Polsce?
Dzisiaj tłusty czwartek świętuje się zdecydowanie mniej hucznie niż dawniej. Podczas tego dnia jemy słodkie i tłuste wypieki. Są to przede wszystkim pączki z lukrem, pudrem lub nadzieniem z konfiturą różaną, chociaż coraz częściej można spotkać również mniej tradycyjne pączki np. z nadzieniem czekoladowym czy pistacjowym. Słynnym wypiekiem w tłusty czwartek są też faworki, które w niektórych częściach Polski nazywane są chrustem. Jest to przysmak w postaci cienkich kawałków ciasta pszenno-śmietanowego posypanych cukrem pudrem.
Tłusty czwartek za granicą
Czy tłusty czwartek obchodzony jest tylko w Polsce? Tradycja jedzenia słodkości i świętowania w ostatnie dni karnawału występuje także w wielu innych krajach, choć pod różnymi nazwami i z nieco innymi zwyczajami.
Tłusty czwartek we Włoszech
We Włoszech nie obchodzi się tłustego czwartku, a Martedì Grasso, czyli tłusty wtorek. Jest to ostatni wtorek karnawału, który poprzedza Środę Popielcową. W ten dzień dozwolone jest słodkie obżarstwo. Włoskim odpowiednikiem pączków są frittelle z bogatym bakaliowym nadzieniem. Na Sycylii popularne są zippole, czyli pączki zanurzone w miodzie, a we Florencji – bomboloni nadziewane kremem budyniowo-waniliowym.
Tłusty czwartek w Niemczech
Tłusty czwartek w Niemczech nazywany jest w zależności od regionu Fettdonnerstag lub Schwerdonnerstag. Podczas tego dnia odbywają się huczne defilady, a dzieci nie idą do szkoły. W ten dzień wypada również karnawał kobiet, podczas którego kobiety symbolicznie obcinają mężczyznom krawaty. Zwyczaj ten wywodzi się z buntu kobiet w 1824 r. – do tamtej pory udział w karnawałowych zabawach mogli brać udział tylko mężczyźni.
Tłusty czwartek we Francji
We Francji świętem podobnym do tłustego czwartku jest Mardi Gras, który odbywa się dzień przed Środą Popielcową. We Francji odbywają się wtedy liczne festiwale i parady pełne ludzi w kolorowych przebraniach. Na stołach królują głównie pączki, des merveilles (odpowiednik faworków), gofry i naleśniki z sosem pomarańczowym.
Tłusty czwartek w Wielkiej Brytanii
W Wielkiej Brytanii obchodzi się Pancake Day (inaczej Shrove Tuesday), który wypada we wtorek przed Środą Popielcową. W ten dzień urządza się huczne zabawy oraz je naleśniki, które mogą być serwowane na słodko, np. z dżemem lub bitą śmietaną, albo w wersji wytrawnej.
Tłusty czwartek w Hiszpanii
W Hiszpanii świętuje się Dijous Gras, podczas którego jada się bardzo tłuste potrawy – niekoniecznie na słodko. Jednym z tradycyjnych dań jest katalońska botifarra, czyli kiełbasa. W Tłusty Czwartek je się także coca de lladrons, czyli ciasto ze skwarków.
Zadbaj o polskie zwyczaje nawet na drugim końcu świata
Tłusty czwartek w Polsce to bardzo popularne święto, które uwielbia wielu Polaków. Jednak ostatnie dni karnawału świętuje się również w innych krajach w Europie. Jeśli mieszkasz za granicą, być może też masz jakieś ciekawe tradycje związane z tym świętem.
Bez względu na to, jaki kraj obecnie zamieszkujesz, warto znać polskie tradycje i kulturę. Jeżeli zależy Ci na tym, by przekazać polskie wartości swojemu dziecku i zapewnić mu kontakt z językiem polskim na co dzień, zapisz je do Polskich Szkół Internetowych Libratus. Nasi uczniowie otrzymują dostęp do platformy, na której zdobywają taką samą wiedzę jak dzieci w polskich szkołach. Platforma składa się z lekcji podzielonych na tygodnie, które zawierają interaktywne ćwiczenia oraz materiały audio i wideo. Ponadto na platformie odbywają się cykliczne spotkania z polskimi nauczycielami.
Zapisz dziecko do Libratusa, aby zapewnić mu dostęp do polskiej kultury i edukacji. Nasi uczniowie dostają polską legitymacją, a po zdaniu egzaminów również świadectwo państwowe. Dzięki temu mogą łatwiej odnaleźć się w polskim systemie edukacji po powrocie do ojczyzny. Co więcej, nauka w Libratusie jest bezpłatna!
Bibliografia:
- Historia zapomniana, 2016. Historia tłustego czwartku, <https://historiamniejznanaizapomniana.wordpress.com/2016/02/04/historia-tlustego-czwartku/> [dostęp: 26.01.2024]
- Wiadomości WP, 2019. Tłusty czwartek za granicą. Jak obchodzi się święto pączków w innych krajach Europy?, <https://wiadomosci.wp.pl/tlusty-czwartek-za-granica-jak-obchodzi-sie-swieto-paczkow-w-innych-krajach-europy-6353986986477185a> [dostęp: 26.01.2024]
