W Czechach mieszka wiele polskich rodzin. Według danych z 2021 roku niemal 27 tysięcy osób określiło swoją narodowość jako polską. Dla rodzin z dziećmi ważną kwestią jest to, jak wygląda edukacja w Czechach. Jak długo dziecko musi chodzić do szkoły? Jakie są poszczególne etapy edukacji? Poznaj bliżej system edukacji w Czechach!
Jak wygląda edukacja w Czechach?
Obowiązkowa edukacja w Czechach dotyczy uczniów od 6. do 15. roku życia. Chodzenie do szkoły jest obowiązkowe przez 9 lat, jednak nie dłużej niż do roku szkolnego, w którym uczeń ukończył 17 lat. Przed rozpoczęciem nauki w szkole podstawowej obowiązkowy jest także rok edukacji przedszkolnej.
Każda szkoła w Czechach ustala swój własny program nauczania oraz ma dowolność w wyborze podręczników. Rok szkolny rozpoczyna się 1 września, a kończy w czerwcu. Poza dwumiesięcznymi wakacjami dzieci mają też ferie wiosenne, jesienne oraz świąteczne. Godzina lekcyjna, podobnie jak w Polsce, trwa 45 minut. W czeskich szkołach jest 5-stopniowa skala ocen. Jednak w przeciwieństwie do szkół w Polsce ocena 1 jest najwyższa, natomiast 5 – najniższa.
System edukacji w Czechach – etapy
System edukacji w Czechach obejmuje następujące etapy:
- przedszkole (Mateřská škola),
- szkoła podstawowa (Základní škola),
- szkoła średnia (Středníškoly),
- studia wyższe.
Przedszkole
Edukacja w Czechach rozpoczyna się od przedszkola, które przeznaczone jest dla dzieci od 3. do 6. roku życia. Obowiązkowy jest jedynie ostatni rok edukacji przedszkolnej, który jest traktowany jako przygotowanie do szkoły. O sposobie i zakresie prowadzonych zajęć placówki mogą decydować samodzielnie.
Szkoła podstawowa
Szkoła podstawowa w Czechach składa się z dwóch części. Pierwszy etap obejmuje klasy od 1 do 5. Jest on wspólny dla wszystkich uczniów, a większość zajęć prowadzi jeden nauczyciel. Na tym etapie dzieci uczą się języka czeskiego, języka obcego, matematyki oraz w kolejnych latach m.in. nauk ścisłych sztuki, muzyki, wychowania fizycznego.
Po ukończeniu 5 klasy uczniowie mają do wyboru kilka ścieżek:
- kontynuacja nauki przez 4 lata na drugim etapie szkoły podstawowej w klasach 6–9,
- kontynuacja nauki przez 2 lata na drugim etapie szkoły podstawowej w klasach 6–7, a po jego ukończeniu nauka w szcześcioletnim gimnazjum (gymnázium) lub konserwatorium (konzervatoř),
- rozpoczęcie od razu po 5 klasie szkoły podstawowej nauki na poziomie szkoły średniej I stopnia w ośmioletnim gimnazjum (gymnázium) lub konserwatorium (konzervatoř).
Szkoła średnia
Szkolnictwo średnie w Czechach dzieli się na 2 stopnie. Szkoła średnia I stopnia to drugi etap szkoły podstawowej przeznaczony dla dzieci od 11. od 15. roku życia. Z kolei szkolnictwo średnie II stopnia to szkoły ogólnokształcące oraz szkoły o profilu technicznym (zawodowym). Wśród szkół ogólnokształcących wyróżnia się gimnazja oraz licea. W przypadku szkół zawodowych do wyboru są:
- szkoły średnie techniczne (střední odborná škola) – 4-letnia szkoły przygotowujące do zdobycia wykształcenia technicznego. Nauka kończy się egzaminem maturalnym;
- szkoły średnie zawodowe (střední odborné učiliště) – 2- lub 3-letnia szkoły przygotowujące do egzaminu zawodowego, po którego zdaniu uczniowi otrzymują świadectwo, które uprawnia do wykonywania zawodu;
- szkoły średnie o profilu artystycznym (konzervatoř) – 8-letnie szkoły prowadzące edukację w dziedzinie muzyki, aktorstwa, śpiewu czy strojenia instrumentów muzycznych. Na koniec uczniowie piszą egzamin zawodowy, po którego zdaniu otrzymują dyplom i tytuł specjalisty w wybranej dziedzinie sztuki.
Studia wyższe
Uczniowie po zdaniu matury mogą kontynuować naukę na uczelniach wyższych, w tym na uniwersytetach, politechnikach, akademiach czy kolegiach. Tytuł licencjata (bakalář, Bc) można zdobyć po 3-4 latach, tytuł magistra (magistr, Mgr.) po 1-3 latach, a doktora (doktor) po 3-4 latach i więcej.
Polska edukacja w Szwecji
Wielu rodziców mieszkających wraz ze swoimi dziećmi w Czechach zastanawia się nad tym, czy możliwa jest tu polska edukacja. W Czechach są polskie szkoły, a nauka w nich zwykle odbywa się w weekendy. Dzieci zdobywają wiedzę w języku polskim oraz poznają rodzimą historię i kulturę. Należy pamiętać, że jest to dodatkowa forma edukacji – dziecko mimo wszystko musi chodzić do czeskiej szkoły.
Alternatywną opcją dla polskich szkół są Polskie Szkoły Internetowe Libratus. One również stanowią nauczanie uzupełniające dla szkoły czeskiej, jednak ich zaletą jest to, że dziecko może uczyć się w dowolnym miejscu i czasie.
Jak wygląda nauka w Polskich Szkołach Internetowych Libratus?
Uczniowie Libratusa formalnie zapisani są do szkoły w Polsce, ale uczą się z dowolnego miejsca na świecie. Otrzymują legitymację szkolną, a po zdaniu egzaminów klasyfikacyjnych także świadectwo państwowe. Realizują polski program nauczania, dzięki czemu po powrocie do Polski łatwiej im będzie odnaleźć się w polskim systemie edukacji.
Nauka w Libratusie odbywa się za pomocą platformy edukacyjnej, na której znajdują się lekcje podzielone na tygodnie wraz z interaktywnymi ćwiczeniami oraz ciekawymi materiałami audio i wideo. Dziecko może też uczestniczyć w zajęciach online z nauczycielami oraz spotkaniach z innymi uczniami. Libratus daje możliwość bezpłatnego zdobywania polskiej edukacji na poziomie szkoły podstawowej. Zapisz swoje dziecko już dziś i pozwól mu na stały kontakt z językiem ojczystym!
Bibliografia:
- Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, Czechy: Organizacja systemu szkolnictwa w Czechach, <https://orka.sejm.gov.pl/WydBAS.nsf/0/23C9426A34C6D092C125866300424B70/$file/6.Cz%C4%99%C5%9B%C4%876.Czechy.pdf>
- Eurydice, 2023. Czechy, <https://eurydice.org.pl/systemy-edukacji-w-europie/czechy> [dostęp: 08.02.2024]
