W Polsce jest wiele ciekawych zwyczajów wielkanocnych, które choć zmieniały się na przestrzeni lat, nadal są chętnie obchodzone. Malowanie pisanek, święcenie koszyczka czy pieczenie mazurka to tylko kilka z nich. Jakie tradycje wielkanocne warto znać? Podpowiadamy!
Dlaczego obchodzimy Wielkanoc?
Wielkanoc w Polsce to najważniejsze święto chrześcijańskie, które upamiętnia śmierć i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa. Jest to święto ruchome, co oznacza, że co roku wypada w innym terminie (między 22 marca a 25 kwietnia). Kiedy jest Wielkanoc w 2024 roku? Tym razem święto przypada na 31 marca (Niedziela Wielkanocna) i 1 kwietnia (Poniedziałek Wielkanocny). W Polsce są to dni wolne od pracy.
Tradycje wielkanocne w Polsce
Wielkanoc w Polsce wiąże się z wieloma ciekawymi tradycjami. Mogą one nieco się różnić w zależności od regionu. Jakie są najbardziej popularne zwyczaje wielkanocne?
Palmy wielkanocne
Tydzień przed Wielkanocą jest Niedziela Palmowa. W ten dzień katolicy wybierają się do kościoła z kolorową palemką. Dawniej robiono je własnoręcznie, np. z bukszpanu, gałązek oraz suszonych ziół i kwiatów. Poświęconą palemką okładano domowników w celu zapewnienia szczęścia rodzinie.
Malowanie jajek
Jednym z barwniejszych zwyczajów wielkanocnych jest malowanie jajek tuż przed świętami. Są one symbolem rodzącego się życia. Dawniej jajka barwiono głównie na czerwono, jednak dzisiaj pisanki przybierają różnokolorowe barwy. Możemy wyróżnić kraszanki, czyli jajka barwione naturalnymi składnikami, np. łupinami z cebuli, nalepianki zdobione kolorowymi wycinkami papieru oraz oklejanki, czyli wydmuszki oklejone kolorową włóczką.
Święcenie pokarmów
W Wielką Sobotę, czyli dzień przed Wielkanocą, święci się pokarmy. Dawniej w wielkich koszach święcono wszystko to, co miało zostać spożyte podczas śniadania wielkanocnego. Dzisiejsze koszyczki są znacznie mniejsze i zawierają tylko symboliczne pokarmy.
Zazwyczaj w koszyczku wielkanocnym znajdują się:
- jajka
- wędlina
- chleb
- sól
- chrzan
- babka wielkanocna
- baranek wielkanocny
Wielki Tydzień
Wielki Tydzień rozpoczyna wcześniej wspomniana Niedziela Palmowa, która symbolizuje wjazd Jezusa Chrystusa do Jerozolimy. Kończy go natomiast Triduum Paschalne, który rozpoczyna się wieczorem w Wielki Czwartek, trwa w Wielki Piątek i Wielką Sobotę, a kończy w Niedzielę Wielkanocną. W tym okresie w kościele katolickim odbywają się uroczystości.
Śmigus-dyngus
Śmigus-dyngus (lub inaczej lany poniedziałek) obchodzimy w Poniedziałek Wielkanocny. Dawniej śmigus i dyngus to były dwa osobne święta, podczas których chłopcy oblewali dziewczęta zimną wodą i smagali (lekko uderzali) je witkami wierzbowymi po nogach. Obecnie dzień ten jest traktowany jako zabawa o charakterze ludowym, podczas której ludzie oblewają siebie nawzajem wodą.
Tradycyjne dania wielkanocne
Na polskim stole wielkanocnym zazwyczaj znajdują się potrawy, które zostały poświęcone w Wielką Sobotę. Mogą to być np. żurek, jajka na twardo, kanapki z pastą jajeczną czy kiełbasy i wędliny. Wśród wypieków zazwyczaj pojawia się babka wielkanocna, sernik oraz mazurek.
Polska kultura i edukacja w zasięgu ręki
Jeśli mieszkasz za granicą, możesz świętować Wielkanoc zgodnie z polskimi tradycjami. W ten sposób poczujesz chociaż namiastkę ojczyzny w swoim domu i przekażesz dzieciom rodzimą kulturę. Jeżeli zależy Ci na tym, by Twoje dziecko znało polskie zwyczaje, potrafiło mówić w ojczystym języku i zdobywało polską edukację, doskonałym wyborem są Polskie Szkoły Internetowe Libratus.
W Libratusie uczniowie formalnie zapisani są do szkoły w Polsce, ale obowiązek szkolny realizują w swoim domu. Otrzymują polską legitymację, a po zdaniu egzaminów również świadectwo państwowe. Warto podkreślić, że dziecko mimo wszystko musi chodzić do szkoły w kraju swojego zamieszkania. Dużym plusem Libratusa jest jednak możliwość zdobywania wiedzy nawet z drugiego końca świata oraz nauka w dowolnym momencie.
Nasi uczniowie mają dostęp do platformy edukacyjnej, na której znajdują się interaktywne ćwiczenia, karty pracy oraz nagrania audio i wideo. Nauka podzielona jest na tygodnie, co ułatwia przyswajanie materiału. Dzieci mogą też brać udział w cyklicznych zajęciach online z nauczycielami oraz spotkaniach ze swoimi rówieśnikami. W ten sposób mają kontakt z językiem polskim oraz zdobywają wiedzę zgodną z polską podstawą programową. Dzięki temu łatwiej odnajdą się w systemie edukacji po powrocie do Polski.
Bibliografia:
- National Geographic, 2023. Zwyczaje wielkanocne, o których mogłeś nie mieć pojęcia. Polska tradycja jest bardzo bogata, <https://www.national-geographic.pl/artykul/zwyczaje-wielkanocne> [dostęp: 13.03.2024]
- Rybicka K., 2017, Tradycje i zwyczaje wielkanocne w Polsce – dawniej i dziś, <https://www.garneczki.pl/blog/tradycje-i-zwyczaje-wielkanocne-w-polsce/> [dostęp: 13.03.2024]
